پژوهش بررسی نقش حالت های فراشناختی در تعلل ورزی تحصیلی دانشجویان

پژوهش بررسی نقش حالت های فراشناختی در تعلل ورزی تحصیلی دانشجویان مقدمه هدف از آموزش کمک به ارتقاء سطح یادگیری در دانشجویان است اما یادگیری موضوع مشخص واحدی نیست بلکه تقریباً همه فعالیت‌هایی که ما در طول زندگی انجام می‌دهیم از تجارب یادگیری‌مان سرچشمه می‌گیرد ما موضوع‌های مختلف درسی و غیردرسی مانند ریاضی، ادبیات، هنر، علوم دینی و طرز معاشرت را یاد می‌گیریم علاوه بر این ما عواطف مختلف را نیز یاد می‌گیریم تهیه

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	211 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	75

تحقیق و پژوهش کارشناسی 

بررسی نقش حالت های فراشناختی در تعلل ورزی تحصیلی دانشجویان  

مقدمه

هدف از آموزش کمک به ارتقاء سطح یادگیری در دانشجویان است. اما یادگیری موضوع مشخص واحدی نیست. بلکه تقریباً همه فعالیت‌هایی که ما در طول زندگی انجام می‌دهیم از تجارب یادگیری‌مان سرچشمه می‌گیرد. ما موضوع‌های مختلف درسی و غیردرسی مانند ریاضی، ادبیات، هنر، علوم دینی و طرز معاشرت را یاد می‌گیریم. علاوه بر این ما عواطف مختلف را نیز یاد می‌گیریم. تهیه فهرست کاملی از آنچه که انسان در طول زندگی یاد می‌گیرد بسیار مفصل و شاید غیرممکن است. اما به طور کلی در مورد راهبردهای مختلف یادگیری به دو نوع از راهبردها یعنی راهبرد شناختی و راهبرد فراشناختی تأکید شده است. در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت عظیم روانشناسی پرورشی به سوی کشف این راهبردها یعنی راههای یاد گرفتن و مطالعه کردن بوده‌ایم (سیف 1379).

در سالهای اخیر در مورد تأثیر راهبردهای شناختی و فراشناختی تحقیقات گوناگونی صورت گرفته است و سعی بر آن بوده است در مورد اهمیت و تأثیر هرکدام از راهبردها اطلاعات لازم به معلمان ارائه شود تا نحوه یادگیری به نحوه مطلوب‌تری امکان‌پذیر گردد. نخستین بار هارلو[1] (1949) مفهوم فراشناخت (دانستن درباره دانستن) را در یک رشته آزمایشی که با میمونها انجام داد مطرح ساخت. براون[2] (1978) فراشناخت را به دو صورت زیر معرفی کرده است:

1ـ آگاهی فرد از فعالیت‌ها یا فرایندهای شناختی خود

2ـ روشهای مورد استفاده فرد برای تنظیم فرآیندهای شناختی خودش.

به سخن دیگر، فراشناخت از یک سو شامل روشهای کنترل و نظارت بر یادگیری است. بنابراین آموزش راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی آموزش گیرندگان موثرتر از آموزش صرف راهبردهای شناختی می‌باشد (براون 1978).

 

1ـ2ـ بیان مسأله

سالهاست که روانشناسان تربیتی درصدد پاسخ دادن به این سؤالات هستند که چرا بعضی دانشجویان نسبت به بعضی دیگر از نظر پیشرفت تحصیلی موفق‌ترند؟ چه چیزی این تفاوتها را رقم می‌زند؟ برای پاسخ دادن به این سؤالات بررسی عواملی که تصور می‌شود موقعیت تحصیلی را تبیین می‌کنند ضرورت پیدا می‌کنند.

به مرور زمان روشن شده که کلید تبیین و پیش‌بینی موفقیت و کامیابی تنها استفاده از راهبردهای شناختی نیست. بسیاری از دانشجویان با استفاده از راهبردی های شناختی مشکلات زیادی در فراگیری مطالب درسی دارند، در حالی که دانش‌آموزان دیگر با تاکید زیادتر روی راهبردهای فراشناختی موفقیت تحصیلی بالایی را کسب کرده‌اند، و چه بسا افرادی را بشناسیم که با استفاده از راهبردهای شناختی درصد متوسط موفقیت تحصیلی را کسب کرده‌اند ولی با درنظر گرفتن راهبردهای فراشناختی به موفقیت‌های زیادی در زندگی‌شان دست یافته‌اند (سیف 1979).

طی چند دهه گذشته تلاش‌های قابل ملاحظه‌ای جهت تبیین و کشف عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی صورت گرفته. محققین در تبیین اهمیت راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی به نتایج قابل ملاحظه‌ای دست یافته‌اند و نشان داده‌اند که چنانچه راهبردهای فراشناختی را برای پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی به راهبردهای شناختی اضافه کنیم، پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی به طور معناداری با احتمال بیشتری امکان‌پذیر می‌شود تا اینکه تنها از راهبردهای شناختی استفاده کنیم (بوتچر[3]، 1999).

تمام مسائل فوق نشان می‌دهد که توسل به راهبردهای شناختی برای تبیین پیشرفت تحصیلی کافی نیست، بنابراین این مسائل نشان دهنده این نکته است که عامل مهم دیگری غیر از راهبردهای شناختی وجود دارد که می‌تواند در پیشرفت تحصیلی یا به طور کلی در موفقیت موثر باشد که آن راهبردهای فراشناختی است. این دیدگاه این سؤالات را مطرح می‌کند که چه عواملی دست‌اندرکارند که برخی افراد دارای راهبردهای شناختی بالا در زندگی ضعیف عمل کنند و کسانی که راهبردهای شناختی متوسطی دارند در کمال تعجب به خوبی عمل می‌کنند.

تعلل‌ورزی‌ یا به آینده موکول نمودن کارها آنقدر متداول است که شاید بتوان آن را از تمایلات ذاتی انسان برشمرد.اگرچه تعلل‌ورزی همیشه مسئله‌ساز نیست،اما در اغلب موارد می‌تواند از طریق ممانعت از پیشرفت و عدم دسترسی به اهداف،پی‌آمدهای نامطلوب و جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.در تعریف این سازه،محققان به کاهلی و امروز و فردا کردن در انجام کارهای مهم(در زمان مورد انتظار)،همراه با تجارب ذهنی ناراحت‌کننده‌2، اشاره نموده‌اند(الیس،و جیمز نال،1382؛لای،1986؛سنکال،کوئستنر،و والرند،1995)

تعلل‌ورزی، با توجه به پیچیدگی و مؤلفه‌های شناختی،عاطفی و رفتاری آن،تظاهرات‌ گوناگونی دارد، از جمله،تعلل‌ورزی تحصیلی‌3(هیل،هیل،چابوت و بارال،1978؛زیسات، رزونتال و و ایت،1978)،تعلل‌ورزی در تصمیم‌گیری‌4،(ایفرت،و فراری،1989)،تعلل‌ورزی‌ روان‌رنجورانه‌5،(الیس و ناوس،1979)،و تعلل‌ورزی وسواس‌گونه‌6(فراری،1991).اما، متداول‌ترین شکل آن،تعلل‌ورزی تحصیلی است(بروتن و وام‌بچ،2001؛مون و ایلینگ‌ورث، 2005).راث بلوم،سولمون،و موراکامی(1986)این نوع تعلل‌ورزی را تمایل غالب و همیشگی فراگیران برای به تعویق انداختن فعالیت‌های تحصیلی تعریف نموده‌اند،که تقریبا همیشه بااضطراب توأم است.نمونه‌ی بسیار آشنای آن،به تعویق انداختن مطالعه‌ی درس‌ ها تا شب امتحان و شتاب اضطراب ناشی از آن است که گریبان‌گیر دانش‌آموزان یا دانشجویان می‌شود.والترز(2003)،معتقد است صرف نظر از سبب‌شناسی،تعلل‌ورزی،به دلیل‌ پی‌آمدهای شناختی و هیجانی منفی که دارد،رفتاری ناسازگارانه است.

در خصوص پیش‌آیندهای تعلل‌ورزی،محققان و نظریه‌پردازان به عوامل مختلفی اشاره‌ نموده‌اند،از قبیل:اضطراب و وابستگی،ترس از ارزیابی منفی،عزت نفس پایین(فراری، 1992)،ترس از شکست،تنفر از کار،فقدان انرژی(سولومون،و راث بلوم،1984؛ اسکوئنبرگ و لای،1995)،کمال‌گرایی(جانسون و سلانی،1996)،درماندگی آموخته‌شده‌ (مک کین،1994)،خودکم‌بینی،پایین بودن سطح تحمل و عصبانیت(الیس،و جیمز نال، 1382)در سال‌های اخیر،تعلل‌ورزی تحصیلی به عنوان نوعی«نقص در خود-نظم‌جویی»7، مطرح شده است،یعنی ناتوانی فرد در کنترل افکار،هیجانات،عواطف،و عملکرد خود

 

تحقیقات نشان داده که در غالب موارد تفاوت در توانایی نهفته است که راهبرد فراشناختی نامیده می‌شود که شامل برنامه‌ریزی، کنترل، نظارت و نظم‌دهی می‌باشد و این مهارت‌ها را می‌توان به کودکان آموخت تا در امر تحصیلی عملکرد بالاتری نشان دهند (دمبو[4] 1994). تعدادی از محققین براین باورند که علاقه به راهبردهای فراشناختی تا حدی واکنش به این باور است که راهبرد شناختی تنها کلید پیشرفت تحصیلی است. آنچه در این جا اهمیت دارد اظهارات ضد و نقیض طرفداران و منتقدان راهبردهای فراشناختی در زمینه توانایی این مفهوم در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی است (مایر[5] و سالووی[6]، 1999). لذا پژوهش حاضر در راستای همین تحقیقات به بررسی تاثیر حالت های فراشناختی و در تعلل ورزی  تحصیلی دانشجویان ن متوسطه شهر اردبیل می‌باشد.

 

1ـ3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش

نظریه‌های راهبردهای فراشناختی مفهوم جدیدی است. هنوز هیچ کس نمی‌تواند دقیقاً بگوید که تفاوت‌های میان دانشجویان در طول تحصیل‌شان تا چه حد مربوط به راهبردهای فراشناختی می‌شود. اما داده‌های موجود نشان میدهند که راهبردهای ف